Zrozum, czym jest lęk i poznaj główne oznaki i objawy zaburzeń lękowych
Finn bez obrazu Unsplash
Lęk jest normalną reakcją na stresujące wydarzenia życiowe, takie jak zmiana pracy, problemy finansowe lub środowiskowe. Służy antycypowaniu zagrożeń i ochronie organizmu. Jednak gdy objawy lęku stają się bardziej szkodliwe niż zdarzenia, które je wywołały, może to być oznaką zaburzenia lękowego. Zaburzenia lękowe mogą powodować kalectwo, ale wymagają leczenia.
Jednym z najczęstszych objawów zaburzeń lękowych jest nadmierne zamartwianie się. Troska osób cierpiących na zaburzenia lękowe jest nieproporcjonalna do wydarzeń, które wywołują niepokój i zwykle pojawia się w odpowiedzi na normalne codzienne sytuacje (sprawdź tutaj badanie: 1).
Aby można było uznać, że jest to objaw zespołu lęku uogólnionego, obawa musi występować przez większość dni przez co najmniej sześć miesięcy i być trudna do opanowania (2). Troska musi być również poważna i natrętna, co utrudnia koncentrację i wykonywanie codziennych zadań.
Osoby poniżej 65 roku życia są najbardziej narażone na rozwój zespołu lęku uogólnionego, zwłaszcza osoby samotne i osoby o niższym statusie społeczno-ekonomicznym (3).
Niepokój przytłacza również współczulny układ nerwowy. To wywołuje kaskadę efektów w całym ciele, takich jak szybki puls, pot na dłoniach, drżenie rąk i suchość w ustach (4). Objawy te pojawiają się, ponieważ mózg wierzy w niebezpieczeństwo i przygotowuje organizm do reakcji na to zagrożenie. Następnie organizm kieruje krew z układu pokarmowego do mięśni, na wypadek gdyby dana osoba musiała biegać lub walczyć. Zwiększa również tętno i intensyfikuje zmysły (5).
Chociaż efekty te są przydatne w przypadku realnego zagrożenia, mogą być osłabiające, jeśli strach jest nieproporcjonalny do zagrożenia. Badania sugerują, że osoby z zaburzeniami lękowymi nie są w stanie tak szybko zredukować pobudzenia, jak osoby bez zaburzeń lękowych, co oznacza, że mogą odczuwać skutki lęku przez długi czas (6, 7).
Kolejnym objawem lęku jest niepokój, zwłaszcza u dzieci i młodzieży. Badanie przeprowadzone na 128 dzieciach, u których zdiagnozowano zaburzenia lękowe, wykazało, że 74% zgłosiło niepokój jako jeden z głównych objawów lęku. Chociaż niepokój nie występuje u wszystkich osób z lękiem, jest to jeden ze znaków ostrzegawczych, na które lekarze często zwracają uwagę podczas stawiania diagnozy.
Wiele osób z lękiem zgłasza trudności z koncentracją. Badanie przeprowadzone na 157 dzieciach i młodzieży z uogólnionym zaburzeniem lękowym wykazało, że ponad dwie trzecie miało trudności z koncentracją. Inne badanie przeprowadzone na 175 osobach dorosłych z tym samym zaburzeniem wykazało, że prawie 90% zgłosiło trudności z koncentracją. Im większy był ich niepokój, tym więcej mieli problemów.
Z niepokojem wiąże się również napięcie mięśniowe. Ale jest możliwe, że samo napięcie mięśni zwiększa niepokój i odwrotnie.
Zaburzenia snu są również silnie związane z zaburzeniami lękowymi (20, 21, 22, 23). Budzenie się w środku nocy lub kłopoty ze snem to dwa najczęściej zgłaszane problemy (24). Niektóre badania sugerują, że bezsenność w dzieciństwie może być związana z rozwojem lęku w wieku dorosłym (25).
Istnieje rodzaj zaburzeń lękowych, które są związane z nawracającymi napadami paniki, zaburzeniami lękowymi. Ataki paniki wywołują intensywne uczucie strachu, które może osłabiać. Jest to skrajny lęk, któremu zwykle towarzyszy tachykardia, pot, drżenie, duszność, ucisk w klatce piersiowej, nudności i lęk przed śmiercią lub utratą kontroli (30).
- Uczucie niepokoju lub strachu przed nadchodzącymi sytuacjami społecznymi
- Troska o ocenę innych
- Uczucie strachu lub wstydu z powodu poniżenia w obecności innych
- Unikaj pewnych wydarzeń towarzyskich z powodu tych obaw
- Fobie zwierzęce: strach przed określonymi zwierzętami lub owadami
- Fobie związane ze środowiskiem naturalnym: strach przed zdarzeniami naturalnymi, takimi jak huragany lub powodzie
- Fobie po wstrzyknięciu krwi: strach przed krwią, zastrzykami, igłami lub urazami
- Fobie sytuacyjne: strach przed określonymi sytuacjami, takimi jak podróż samolotem lub windą
- Korzystaj z transportu publicznego
- Przebywanie na otwartej przestrzeni
- Przebywanie w zamkniętych przestrzeniach
- Stojąc w kolejce lub w tłumie
- Przebywanie sam na sam z dala od domu
Uczucie niepokoju (potrzeba częstego ruchu) przez większość dni przez ponad sześć miesięcy może być oznaką zaburzenia lękowego (9).
Łatwe męczenie się jest kolejnym potencjalnym objawem zespołu lęku uogólnionego. Ten objaw może być zaskakujący, ponieważ lęk jest zwykle związany z nadpobudliwością lub podnieceniem. Ale u niektórych osób zmęczenie może wystąpić po ataku lęku, podczas gdy u innych zmęczenie może być chroniczne.
Nie jest jasne, czy to zmęczenie jest spowodowane innymi typowymi objawami lęku, takimi jak bezsenność lub napięcie mięśni, czy też może być związane z hormonalnymi skutkami przewlekłego lęku (10). Należy jednak pamiętać, że zmęczenie może być również oznaką depresji lub innych schorzeń, więc samo zmęczenie nie wystarczy, aby zdiagnozować zaburzenie lękowe (11).
Inne badania wykazały, że lęk może wpływać na pamięć krótkotrwałą, co może pomóc wyjaśnić zmniejszenie zdolności poznawczych (14, 15). Jednak trudności z koncentracją mogą być również objawem innych schorzeń, takich jak zaburzenie koncentracji lub depresja, więc nie są wystarczające dowody, aby zdiagnozować zaburzenie lękowe.
Większość osób z zaburzeniami lękowymi odczuwa również nadmierną drażliwość. Według badań przeprowadzonych na ponad 6000 dorosłych, ponad 90% osób z uogólnionym zespołem lękowym zgłosiło silne rozdrażnienie w okresach lęku.
W porównaniu z osobami z ogólnym niepokojem, młodzi dorośli w średnim wieku z lękiem i zaburzeniami uogólnionymi zgłaszali ponad dwukrotnie większą drażliwość w życiu codziennym (17).
Biorąc pod uwagę, że lęk wiąże się z dużym pobudzeniem i nadmiernym zmartwieniem, nie jest zaskakujące, że drażliwość jest częstym objawem.
Co ciekawe, wykazano, że leczenie napięcia mięśni za pomocą terapii rozluźniającej mięśnie zmniejsza niepokój u osób z uogólnionym zaburzeniem lękowym. Niektóre badania pokazują nawet, że jest tak samo skuteczna jak terapia poznawczo-behawioralna (18, 19).
Badanie, w którym obserwowano prawie 1000 dzieci w wieku powyżej 20 lat, wykazało, że bezsenność w dzieciństwie była związana z 60% wyższym ryzykiem wystąpienia zaburzeń lękowych w wieku 26 lat. Chociaż bezsenność i lęk są ze sobą silnie powiązane, nie jest jasne, czy bezsenność przyczynia się do lęku, czy lęk przyczynia się do bezsenności, czy też jedno i drugie (27, 28). Wiadomo, że kiedy leczy się zaburzenia lękowe, poprawia się również bezsenność (29).
Ataki paniki mogą występować w izolacji, ale jeśli występują często i nieoczekiwanie, mogą być oznaką zespołu lęku napadowego.
Możesz również wykazywać oznaki zespołu lęku społecznego, jeśli:
Fobia społeczna jest bardzo powszechna. A lęk społeczny pojawia się na wczesnym etapie życia. W rzeczywistości około 50% osób, u których występuje, diagnozuje się w wieku 11 lat, a 80% w wieku 20 lat (33).
Osoby z fobią społeczną mogą wydawać się wyjątkowo nieśmiałe i ciche w grupach lub podczas poznawania nowych ludzi. Chociaż mogą nie wyglądać na zmartwionych, doświadczają skrajnego strachu i niepokoju.
Dystans ten może czasami sprawiać, że osoby z lękiem społecznym wydają się snobistyczne lub zdystansowane, ale zaburzenie to wiąże się z niską samooceną, wysoką samokrytyką i depresją (34).
Ekstremalne obawy o określone rzeczy, takie jak pająki, ograniczone przestrzenie lub wysokości, mogą być oznaką fobii.
Fobię definiuje się jako skrajny lęk lub strach przed określonym obiektem lub sytuacją. Wrażenie jest wystarczająco silne, aby zakłócać zdolność normalnego funkcjonowania.
Niektóre typowe fobie obejmują:
Agorafobia to kolejna fobia, która wiąże się ze strachem przed:
Według Ministerstwa Zdrowia leki na receptę, psychoterapia lub ich połączenie mogą złagodzić objawy lęku w ciągu kilku tygodni. Ale są też inne, bardziej dostępne sposoby, które mogą wnieść swój wkład. Dowiedz się o nich więcej w artykule: „15 naturalnych sposobów na lęk”.
